Strażnicy Natury 2000 – monitoring naruszeń przyrodniczych stanu siedlisk i gatunkówStatus: zrealizowany
Czas realizacji: styczeń 2009 - grudzień 2010
Opis projektu:
Projekt angażuje organizacje pozarządowe i wolontariuszy w społeczny monitoring naruszeń prawa poprzez zniszczenia populacji i siedlisk w nawiązaniu do zapisów Załącznika I, II i IV Dyrektywy 92/43/EEC.
W rezultacie projektu adresaci zwiększą swój stan wiedzy na temat uwarunkowań prawnych ochrony siedlisk i gatunków. Różnorodność adresatów zapewni wymianę doświadczeń pomiędzy środowiskami i poprawi współpracę w zakresie wdrażania sieci Natura 2000.
Celem projektu jest:
-
zwiększenie stanu wiedzy o uwarunkowaniach prawnych ochrony przyrody wśród samorządów i decydentów odpowiedzialnych za ochronę przyrody;
-
zwiększenie umiejętności organizacji pozarządowych w zakresie monitorowania naruszeń prawa w obszarze ochrony przyrody;
-
nawiązanie lub/i wzmocnienie współpracy pomiędzy NGO a samorządami dla ochrony przyrody, zapobiegnięcie stratom, kompensacji.
Grupy docelowe:
Główny adresatem projektu są:
-
samorządy lokalne, odpowiedzialne za politykę przestrzenną i w kompetencjach których jest ochrona przyrody,
-
środowiska decyzyjne związane z ochroną przyrody (w tym wojewódzcy konserwatorzy przyrody, inspekcja ochrony środowiska, dyrektorzy parków krajobrazowych),
-
organizacje pozarządowe, mogące pełnić role organizacji strażniczych monitorujących przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony przyrody (społeczne zgłoszenia naruszeń siedlisk i gatunków).
Zasięg i zakres monitoringu:
Monitoringiem objęto Polskę południowo-zachodnią, województwa: dolnośląskie, wielkopolskie, lubuskie i opolskie.
W ramach projektu gromadzone są informacje o przypadkach zniszczeń spowodowanych w populacjach i siedliskach:
A) gatunków roślin i zwierząt z Załącznika II Dyrektywy 92/43/EEC („dyrektywy siedliskowej”) w obszarach Natura 2000 istniejących i proponowanych;
B) gatunków roślin i zwierząt z Załącznika II i IV Dyrektywy 92/43/EEC poza obszarami Natura 2000;
C) siedliskach z listy Załącznika I Dyrektywy 92/43/EEC
Przypadki naruszeń zgłaszane mogą być poprzez serwis internetowy www.natura2000.pl (zakładka: zgłoś naruszenie), a także mailowo ( biuro@eko.org.pl) lub listownie na adres punktu monitoringowo-interwencyjnego przy wykorzystaniu formularza zgłoszenia w wersji do pobrania (PDF lub Word).
Pakiet monitoringowy obejmuje:
-
Działanie punktu monitoringowo-interwencyjnego, przyjmującego zgłoszenia (od organizacji, wolontariuszy i innych osób) o naruszeniach przyrodniczych (zgłoszenia osobiste, telefoniczne i internetowe). Zgłoszenia są gromadzone w jednolitym standardzie, który umożliwi poznanie całości zjawiska w skali 4 regionów, dla podsumowania łącznych strat w populacjach gatunków i siedliskach. Informacje o naruszeniach przesyłane są administracji publicznej oraz organizacjom pozarządowym.
-
Weryfikacja w terenie najpoważniejszych naruszeń – przygotowanie raportów i dokumentacji kartograficznej i fotograficznej. Eksperci terenowi przeprowadzają weryfikację zgłaszanych przypadków naruszeń stanu siedlisk i gatunków. Dobór kompetentnych przyrodników uzależniony jest od miejsca zgłoszonego naruszenia oraz zakresu gatunkowego i siedliskowego naruszenia.
-
Konsultacje przyrodnicze ekspertyzy terenowych – raporty i inne zgłoszenia konsultowane będą w zakresie metodyki oraz wniosków wynikowych oraz potrzeby podjęcia niezbędnych działań
-
Raporty - bieżący i końcowy o naruszeniach, prezentujące przypadki naruszeń – dystrybuowany do decydentów ochrony środowiska oraz wybranych partnerów i instytucji europejskich.
Działania edukacyjne:
Prowadzone działania edukacyjne adresowane są do samorządów oraz innych środowisk decyzyjnych odpowiedzialnych za ochronę przyrody. Działania te akcentują przypadki naruszeń i promują dobre praktyki w zakresie ochrony przyrody. Obejmują one:
-
Wydanie publikacji „Strażnicy Natury” zawierającą m.in. analizę prawną dotyczącą naruszeń oraz wymaganych działań kompensacyjnych; prezentację wniosków z raportu dotyczącego naruszeń, przykłady dobrych praktyk w zakresie zapobiegania naruszeniom (w tym inwestycje liniowe: drogi, rzeki, gazociągi, kolej). Dystrybucja na konferencji i seminariach oraz kierunkowa do samorządów.
-
Organizację ogólnopolskiej konferencji "Strażnicy Natury" dla regionalnych i krajowych decydentów ochrony przyrody, organizacji przyrodniczych z udziałem partnerów zagranicznych, tematyka: doświadczenia we wdrażaniu sieci Natura 2000, społeczne programy monitorujące, partnerstwa dla ochrony przyrody, dobre praktyki.
-
Jednodniowe seminaria regionalne „Jak unikać problemów z Naturą 2000” organizowane w różnych województwach. Tematyka: przykładowe przypadki naruszeń (case study), aspekt prawne funkcjonowania sieci, dobre przykłady rozwiązań konfliktów i zapobiegania zniszczeniom przyrodniczym.
O terminach i miejscach konferencji oraz seminariów informować będziemy na serwisie.
Geneza projektu:
Problemem dotyczącym ochrony przyrody (w zakresie wdrażania acquis) jest niski poziom świadomości dotyczący systemu Natura 2000. Potrzeba zwiększenia świadomości dotyczy w szczególności środowisk odpowiedzialnych za politykę przestrzenna i ochronę przyrody, głównie na poziomie gmin. Pomysł projektu zrodził się podczas obserwacji funkcjonowania administracji odpowiedzialnej za ochronę przyrody w warunkach nie dostosowania prawa RP do prawa europejskiego. W ostatnich latach w samym tylko województwie dolnośląskim w wyniku błędów w funkcjonowaniu systemu ocen OOŚ uległy zniszczeniu następujące walory przyrodnicze:
-
znaczącemu pogorszeniu stanu uległa populacja przelatki maturny w planowanym obszarze Natura 2000 „Przelatki nad Bystrzycą”, która wskutek błędnie zaplanowanego remontu drogi do Okulic (połączonego z usuwaniem podrostów jesionowych na poboczach) uległa zmniejszeniu w latach 2005-2007 o 80%.
-
Znaczącemu pogorszeniu uległy w latach 2004-2006 siedliska łąk podgórskich 6510 oraz górskich 6250 na terenie Nadleśnictwa Kamienna Góra (poza planowanym obszarem Natura 2000), które zostały zalesione wskutek błędnych zaleceń związanych z obowiązkiem zalesiania gruntów przez Nadleśnictwa gruntów przekazanych Lasom Państwowym przez ARMiR.
-
Zniszczeniu uległ górski łęg olchowy (siedlisko *91E0) na powierzchni 3 ha w roku 2007 koło miejscowości Sienna (na granicy obszaru Natura „Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika”, ze stanowiskami 6 gatunków objętych ochroną prawną w Polsce oraz fragment siedliska *91E0 na stokach góry Klasztorzysko (w roku 2004)
-
Zniszczenie 3 ha mozaiki łąk świeżych i mechowisk w zlewni potoku Bielawica z populacją storczyka Dactylorhiza majalis wskutek prac ziemnych, których skutkiem było całkowite odwodnienie terenu w latach 2004-2005.
Finansowanie:
Całkowity budżet projektu: 444 296 zł
Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także ze środków budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych
Koordynator:
Sabina Lubaczewska
|
